Thập thiện nghiệp – Làm thiện thế nào để thật sự có phước

Trong thời kỳ thật giả hỗn độn như ngày nay, việc cân nhắc làm thiện để tích phước sao cho đúng hiệu quả lại càng cần thiết. Đồng thời tránh làm thiện sai (bất chánh thiện thí) dẫn đến uổng phí công sức mà còn hoại phước đức, tạo nghiệp chướng, ác nghiệp dẫn đến nỗi khổ lớn mai sau.

Chúng ta cũng lưu ý thập thiện nghiệp không phải do Đức Phật tự nghĩ ra và bắt buộc mọi người làm, mà đó là quy luật sẵn có của vũ trụ. Làm thuận theo quy luật thì sẽ tốt, tiến hóa. Còn ngược lại thì tất nhiên sẽ suy hóa.

Cho nên khi làm từ thiện mà thiếu suy xét, không phân biệt được đúng sai, chỉ làm theo phong trào, theo hình thức, theo sự lôi cuốn của đám đông, làm vì tin theo sự kêu gọi của tổ chức hay cá nhân nào đó, thì chính chúng ta sẽ nhận lấy kết quả theo quy luật tự nhiên “gieo nhân nào gặt quả nấy”.

Khi nói đến làm thiện thường chỉ nghĩ đến những việc như giúp đỡ vật chất cho người khác, phụ giúp công việc cho nhà chùa, thả cá phóng sanh…nhưng đó chỉ mới là việc thiện nhỏ của thân. Trong khi Phật Học nói đến việc thiện ở cả 3 khu vực là Thân – Khẩu – Ý.

Chánh thiện nghiệp đúng theo Phật Học Nguyên Thủy là bao gồm 10 giọt thiện (thập thiện).

Mười nghiệp thiện (giọt thiện) gồm

3 nghiệp thiện của thân:

• Không sát sanh
• Không tước đoạt
• Không tà dâm

4 nghiệp thiện của khẩu:

• Không nói dối
• Không nói thêu dệt
• Không nói hai chiều
• Không nói lời thô ác

3 nghiệp thiện của ý:

• Không tham
• Không sân
• Không si

Muốn có phước đức thật sự, phải thực hành đủ 10 nghiệp thiện nêu trên, đó là thiện ở thân, thiện ở khẩu, thiện ở ý. Kinh Pháp Cú đoạn 122 gọi đó là người có trí:

Chớ khinh suất điều thiện, nói “nó không đến mình”

Ngay cả từng giọt nhỏ, nhỏ lâu cũng đầy bình

Do vậy người có trí, tích cóp từng “giọt thiện”

Đến khi thiện đầy mình.

Tu có thể hiểu là việc chúng ta chỉnh sửa dần 3 khu vực Thân – Khẩu – Ý của mình sao cho ngày càng tinh tấn hơn.

Bảng nhân quả trong pháp tu thập thiện nghiệp

Do đó, không thể có đời sống thực sự có ý nghĩa chỉ bằng việc lấy thân đi làm từ thiện, mà không để ý gì đến lời nói và ý nghĩ hằng ngày của mình.

Và cũng không nên lầm tưởng chỉ cần đi làm từ thiện là làm đời sống tu tập được tiến bộ hoặc cho là đã đủ phước đức, mà quên thực hành đầy đủ 10 giọt thiện nêu trên. Nếu chưa hành được 10 nghiệp thiện, thì chắc chắn tâm đang hành giọt ác. Đáng sợ nhất là giọt sân và nguy hiểm nhất là giọt si. .

Trong kinh pháp củ đức Phật dạy:

Chớ khinh suất điều ác, nói “nó không đến mình”

Ngay cả từng giọt nhỏ, nhỏ lâu cũng đầy bình,

Đừng như người si dại, tích dần từng giọt ác

Đến khi ác đầy mình. (Kinh Pháp Cú đoạn 121)

Chúng ta cũng phải lưu ý 10 Nghiệp ác, rất dễ vừa làm thiện vừa làm ác dẫn đến kết quả cuối cùng không nhiều, nhiều khi còn đi lùi.

10 nghiệp ác gồm:

3 nghiệp ác của thân:

• Sát sanh
• Tước đoạt
• Tà dâm

4 nghiệp ác của khẩu:

• Nói dối
• Nói thêu dệt
• Nói hai chiều
• Nói lời thô ác

3 nghiệp ác của ý:

• Tham lam
• Sân hận
• Si mê

Cho nên trong Kinh Pháp Cú đức Phật dạy, hể biếng nhác làm lành giờ nào thì tâm liền ưa chuyện ác giờ ấy:

“Hãy gấp rút làm lành (tích 10 giọt thiện)

Chế chỉ tâm tội ác

Hãy gấp rút làm điều lành (thiện)

Ngăn tâm làm điều ác

Ai chậm làm việc lành

Ắt tâm ưa việc ác.”

Trích kinh pháp cú 116

Chánh thiện thí có được công đức hay không?

Khi tổ Đạt Ma sang Trung Quốc truyền giáo và tương kiến vua Lương Vũ  Đế. Vua Lương Vũ Đế hỏi tổ Đạt Ma: “Trẫm từ khi lên ngôi đến nay, xây chùa, chép kinh, độ tăng không biết bao nhiêu mà kể. Vậy có công đức gì không?”

Tổ Đạt Ma đáp: “Không có công đức.”

– “Tại sao không công đức”.

– “Bởi vì những việc vua làm là nhân “hữu lậu”, chỉ có những quả nhỏ trong vòng nhân thiên, như ảnh tùy hình, tuy có nhưng không phải thật.”

Vậy công đức chân thật là gì?

Sư đáp: “Trí phải được thanh tịnh hoàn toàn.Thể phải được trống không vắng lặng, như vậy mới là công đức, và công đức này không thể lấy việc thế gian (như xây chùa, chép kinh, độ tăng) mà cầu được.”

Lời dạy Tổ Huệ Năng:

“Xây chùa, bố thí, cúng dường chỉ là tu phước, không thể lấy phước làm công đức được. Công đức ở tại Pháp thân, không phải ở phước điền. Tự trong pháp tánh đã có công đức. Kiến tánh là công, bình đẳng là đức. Bên trong thấy Phật tánh, bên ngoài tu hành cung kính. Nếu như khinh tất cả mọi người, không cắt đứt được sự chấp ngã, thì tự mình không thể có công đức được. Nếu như tự tánh mình hư vọng, Pháp thân không còn có đức nữa. Nếu trong niệm niệm liên tục có tu hành phước đức và bình đẳng chơn tâm, thì công đức sẽ không nhỏ và hành vi luôn luôn cung kính. Tự tu thân là công, tự tu tâm là đức. Công đức là do tự tâm mà ra, phước và công đức là khác nhau”.

Phước đức hoàn toàn khác với công đức, không nên lầm lẫn với nhau. Khi tự mình thấy được tự tánh thì đó là công, luôn khiêm cung hòa nhã với mọi người thì đó là đức.

Đọc thêm: Công đức và phước đức, sai lầm nguy hiểm khi hiểu sai